Skip to main content
Polityka prywatności
Wykorzystujemy pliki cookies do prawidłowego działania strony, aby oferować funkcje społecznościowe, analizować ruch na stronie i prowadzić działania marketingowe. Więcej informacji znajdziesz w polityce prywatności. Czy zgadzasz się na wykorzystywanie plików cookies?

Choć o diecie mamy karmiącej zdanie ma prawie każdy, a ilość mitów i błędnych przekonań przekracza wszelkie limity, to o tym, jak wpływa na dziecko dieta jego mamy w okresie ciąży, mówi się niewiele. Ciąża to jedyny czas, kiedy dziecko jest całkowicie zależne i przyłączone do organizmu matki, ma kontakt ze wszelkimi substancjami trafiającymi do krwioobiegu z otoczenia i spożytej żywności oraz napojów. W dodatku jako rozwijający się organizm jest bardziej narażone na negatywne skutki niektórych substancji, takich jak: alkohol, nikotyna, wysokie dawki kofeiny, czy niektóre leki.

Restrykcje żywieniowe w ciąży są znacznie szersze, niż w okresie laktacji. Obejmują one eliminację (prócz oczywistego alkoholu) niepasteryzowanego mleka i jego przetworów (możliwość zakażenia Listerią monocytogenes), surowych i wędzonych na zimno mięs, nieumytych warzyw i owoców (ryzyko zakażenia Toxoplasmą gondii), surowych i wędzonych na zimno ryb (obecność pasożytów, bakterii i wirusów), surowych jaj (Salmonella). Dla porównania w okresie laktacji powinno się jedynie ograniczyć kofeinę (do 300 mg dziennie) i alkohol, choć niewielkie ilości w okresie pomiędzy karmieniami są dopuszczalne, a wszelkie inne eliminacje powinny być zastosowane jedynie dla dobra matki, czyli w przypadku jej chorób, alergii, złego tolerowania pewnych produktów.

Ciekawym tematem jest także ekspozycja dziecka w okresie płodowym na alergeny pokarmowe. W przypadku klasycznej alergii IgE-zależnej udowodniono, że profilaktyczna dieta eliminacyjna nie chroni, a nawet zwiększa ryzyko alergii u niemowlęcia, także w przypadku dzieci z grupy ryzyka. Kontakt z alergenami umożliwia nabywanie dziecku tolerancji. Dieta eliminacyjna jest oczywiście niezbędna w przypadku matek ze zdiagnozowaną alergią, szczególnie ostrą, ze względu na ryzyko wstrząsu anafilaktycznego. Podobne postępowanie stosuje się w przypadku matek z nadwrażliwością pokarmową IgG-zależną. Dietę eliminacyjną powinno stosować się dla utrzymania dobrostanu matki i jej zdrowia. Pod koniec ciąży matka przekazuje dziecku przeciwciała IgG, więc potencjalnie dzieci matek z nadwrażliwością pokarmową mogą być na nią bardziej narażone w pierwszym okresie życia. Trzeba jednak pamiętać, że taka sytuacja może nastąpić tylko w przypadku kontaktu z danymi białkami pokarmowymi (np. z mlekiem matki, o ile nie stosuje ona diety eliminacyjnej zgodnej ze swoimi wynikami badań). Dlatego bardzo ważna jest świadomość swojego stanu zdrowia i odpowiedniej dla siebie diety wśród kobiet przed, w trakcie i po okresie ciąży.

W okresie ciąży i laktacji możliwe jest także kształtowanie nawyków żywieniowych dziecka w późniejszym życiu. Substancje smakowo-zapachowe z diety mamy przechodzą do wód płodowych i mleka, co jest niezwykle ważną drogą do poznania smaków, stymulacji i kształcenia przyszłych preferencji smakowo-zapachowych. Znajomość smaków i zapachów z życia prenatalnego pozytywnie wpływa na reakcje dziecka na te produkty w okresie rozszerzania diety. Czyli im dieta matki bardziej urozmaicona, tym dziecko ma większe szanse, żeby nie zostać przysłowiowym niejadkiem. Nie należy unikać też przypraw, nawet tych ostrych, także w okresie laktacji, gdyż badania pokazują, że dzieci chętniej ssą mleko o nowym smaku i nie odrzucają piersi, niezależnie od spożytych pokarmów.

Podsumowując, niezwykle ważne jest programowanie zdrowia dziecka już w okresie płodowym i zadbanie o zdrowie mamy, bo to ona będzie najbardziej narażona na skutki diety niedoborowej (niezbędne do rozwoju dziecka substancje w przypadku niedoborów żywieniowych, zostaną pobrane z jej organizmu). Poniżej najważniejsze zasady, którymi powinna kierować się świadoma mama w ciąży.

Dieta powinna spełniać zapotrzebowanie energetyczne

W ciąży należy jeść dla dwojga, a nie za dwoje! Zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka masa ciała, mogą negatywnie wpływać na przebieg ciąży i porodu, a także przyszłe zdrowie dziecka.

Dieta powinna być różnorodna i bogata we wszystkie grupy pokarmów

Pamiętajmy, że im większa różnorodność produktów, tym łatwiej zrealizować zapotrzebowanie na wszystkie witaminy i składniki odżywcze. W dodatku pomaga to kształtować szerokie preferencje dziecka w kontekście smaków i zapachów i budować jego tolerancję na różne produkty. Ważne, aby uwzględnić stan zdrowia mamy, która nie powinna spożywać produktów wywołujących negatywne samopoczucie lub zaostrzających przebieg chorób. Ewentualną dietę eliminacyjną powinno się poprowadzić w konsultacji z lekarzem prowadzącym ciąże.

Zadbaj o składniki warte suplementowania

W okresie ciąży poleca się suplementację kwasu foliowego (w przypadku mutacji MTHFR – formy zmetylowanej), witaminy D, jodu, DHA i żelaza (ale tylko w przypadku jego niedoboru). Jeśli kobieta nie chce przyjmować tylu preparatów, na rynku są dostępne ich mieszanki, specjalnie skomponowane dla kobiet w ciąży.

Wyeliminuj niebezpieczne produkty

  • niepasteryzowane mleko i jego przetwory,
  • surowe mięso,
  • nieumyte warzywa i owoce,
  • surowe i wędzone na zimno ryby,
  • surowe jaja,
  • alkohol i nikotynę,
  • niektóre leki i zioła.

Bibliografia:

Bezpieczne odżywianie w czasie ciąży, Cox J.T. i wsp., Ginekologia Po Dyplomie, 2010

Early nutrition and its later consequences: new opportunities, Koletzko B., Adv Exp Med Biol. 2005

Immunologia; Gołąb J. i wsp.,  Warszawa 2012

Prenatal and Postnatal Flavor Learning by Human Infants; Mennella i wsp., Pediatrics, 2001

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących; PTG, Ginekol Pol, 2014

Spożywanie alkoholu i palenie tytoniu przez kobiety w ciąży- przegląd badań. Szychta i wsp., Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, 2008

Suplementacja witamin i składników mineralnych w okresie ciąży i połogu, Paszkowski T., Standardy Medyczne, 2015

The effects of repeated exposure to garlic-flavored milk on the nursling’s behawior; Mennella i Beauchamp, Pediatr Res, 1993

mm

Autor: Zuzanna Lirska-Krakowiak

mgr Zuzanna Lirska-Krakowiak – absolwentka Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, dietetyk w zespole Poradni Nietolerancji Pokarmowej Cambridge Diagnostics. Pasjonatka CrossFit’u, była zawodniczka w skimboardingu. W pracy zawodowej zajmuje się głównie sportowcami, prowadziła badania do pracy magisterskiej dotyczące możliwości wykorzystania diety paleolitycznej w sportach wytrzymałościowo-siłowych. Prywatnie mama rocznego Nikodema, propagatorka karmienia piersią i rozszerzania diety metodą BLW. W wolnych chwilach lubi upiec mało dietetyczne ciasto i czytać kryminały.