To, jakimi wspaniałymi właściwościami charakteryzuje się jajo kurze wie każdy dietetyk. W Polsce z jajami niewątpliwie kojarzą się Święta Wielkanocy. Wtedy, nie tylko zjadamy jaja pod różną postacią, ale także malujemy pisanki, ozdabiamy domy i stoły motywami jaj. Można stwierdzić, że jest to motyw przewodni tych świąt. Ale czy wiesz, że jajo ma swoje święto? 14 października każdego roku obchodzimy światowy dzień jajka. Niby nic w tym nadzwyczajnego, gdyż w obecnych czasach prawie codziennie jest jakieś międzynarodowe święto, ale święto jaj niewątpliwie potwierdza, że są one używane w kuchniach niemalże całego świata. Na ile sposobów można zjeść jajka? Tego chyba nikt nie zliczył. Na dowód, że jaja jada się na całym świecie, poniżej lista 33 potraw z wykorzystaniem jaj w różnych zakątkach świata oraz kilka ciekawostek.
Czy wiesz, że:
- By sprawdzić czy jajo ugotowało się na twardo, należy nim zakręcić. Jeżeli łatwo się kręci, to znaczy, że jest ugotowane, a jeśli się zatacza, to jest surowe.
- By sprawdzić, czy jajko jest świeże należy włożyć jest do wysokiej szklanki z wodą. Jeśli jajo opadnie na dno, to znaczy że jest świeże.
- Kolor skorupki zależy od odmiany kury i nie ma nic wspólnego ze świeżością jaja.
- Kolor żółtka zależy od pokarmu jaki spożywa kura.
- Jaja starzeją się szybciej pozostawione na jeden dzień w temperaturze pokojowej, niż na tydzień w lodówce.
- Nie należy myć jajek do przechowywania, gdyż zmywany ich warstwę ochronną i narażamy na wnikanie drobnoustrojów.
- Przeciętna kura może znieść nawet 325 jaj w roku.
- Wielkość jaja zależy od wieku kury, im starsza kura, tym większe jajo.
- Aby łatwiej było obrać jajko ugotowane na twardo, należy włożyć je do pojemnika z przykrywką, wlać trochę wody, zamknąć przykrywkę i energicznie potrząsać. Skorupka pęknie, a woda pomoże oddzielić skorupki od jajek.
- Howard Helmer pobił rekord Guinnessa w smażeniu omletów. W ciągu 30 minut zrobił 427 omletów, każdy z 2 jaj.
Jakie potrawy z jajami jada się na świecie?
- Jaja faszerowane/nadziewane (Polska) – choć to jedynie mały przykład, na ile sposobów jada się w naszym kraju jajka.
- Avgolemono (Grecja) – jest to zupa z kurczakiem, zagęszczana jajami zmieszanymi z sokiem z cytryny.
- Tortilla (Hiszpania) – omlet z jaj i ugotowanych ziemniaków pokrojonych w plasterki, z przyprawami.
- Oeufs En Cocotte (Francja) – jaja w kokilkach, zapiekane ze śmietanką i szpinakiem.
- Menemen (Turcja) – jest to jajecznica z pomidorami.
- Cilbir (Turcja) – jajka gotowane w koszulkach, podawane z jogurtem i papryką w proszku.
- Gubbröra (Szewcja) – sałatka z jajek i sardeli.
- Raviolo con uovo (Włochy) – pierożki ravioli z farszem z sera ricotta i płynnym żółtkiem.
- Chaczapuri z jajkiem (Gruzja) – gruziński placek w kształcie łódki, z serem i wybitym na wierzch jajkiem, które się zapieka.
- Pudim de leite (Portugalia) – deser z jajek, skondensowanego mleka i karmelu.
- Scoth egg (Szkocja) – jajko na twardo zawinięte w mięso mielone, w panierce z bułki tartej, smażone na głębokim tłuszczu.
- Eggnog (Wielka Brytania) – słodki napój, często alkoholowy, na bazie żółtek, mleka z wanilią, cynamonem, miodem i startą gałką muszkatołową
- Bauernfrühstück (Niemcy) – śniadanie rolnika, jajecznica z ugotowanymi wcześniej ziemniakami, kawałkami szynki, cebuli, przypraw.
- Kaiserschmarrn (Austria) – omlet na słodko, z rodzynkami, pokrojony na kawałki, podawany z konfiturą, posypany cukrem pudrem.
- Utismijter (Holandia) – jedna lub dwie kromki białego chleba, posmarowanego masłem, udekorowanego liściem zielonej sałaty. Na chlebie kładzie się plaster gotowanej szynki, na to jajo sadzone, jedno na każdą kromkę. W oryginalnym przepisie żółtko w jajku nie powinno być ścięte.
- Rolex (Uganda) – śniadaniowy wrap – jaja gotowane/smażone z kapustą, pomidorem, cebulą, czasem papryką, a potem zawinięte w placek chapati. Nazwa pochodzi od „rolled eggs”, która przez turystów została przekształcona na „Rolex” i już tak zostało.
- Chilaquiles (Meksyk) – danie śniadaniowe, chrupkie tortille totopos w czerwonym sosie z pomidorów i chili, serwowane z jajami .
- Shakshuka (Tunezja/Izrael) – danie przygotowywane na patelni, składające się z jaj, pomidorów, cebuli, papryki i przypraw.
- Kwek-kwek lub pomarańczowe jaja (Filipiny) – dostępne często jako street-food, jaja obtoczone w cieście z mąki kukurydzianej, smażone w głębokim tłuszczu. Nazwa pochodzi od koloru po usmażeniu.
- Anda curry (Indie) – ugotowane jaja na twardo w sosie curry. Potrawa ma wiele wersji, w zależności od regionu.
- Czulent (Izrael) – wolno gotowany gulasz z mięsa koszernego, fasoli, kaszy, do którego dodaje się ugotowane jaja na twardo, w całości.
- Kukusabzi (Iran) – ziołowy omlet, z jajek, pietruszki, kolendry, koperku, szczypiorku, orzechów włoskich i berberysu.
- Nasi Goreng (Indonesia) – uprzednio ugotowany, smażony ryż, podany z jajem sadzonym. Ma wiele odmian.
- Bacon and egg pie (Nowa Zelandia) – tarta na cieście francuskim, z jajek, bekonu, kilku łyżek mleka, cebuli i pietruszki.
- Tamagoyaki (Japonia) – rolowany, bardzo cienki japoński omlet, w którego skład m. in. wchodzi sos sojowy, przyprawa mirin i bulion dashi.
- Bibimbap (Korea) – to danie na bazie ryżu, z mięsem, warzywami oraz surowym jajkiem, z dodatkiem ostrej pasty chili.
- Empanadas de carne (Boliwia) – pieróg pieczony w piekarniku, z kawałkami mięsa, marchewką, ziemniakiem i jajkiem, w sosie własnym.
- Jaja po Benedyktyńsku (Stany Zjednoczone) – są to jajka w koszulkach, podane na toście, z sosem holenderskim i bekonem.
- Beid hamine (Egipt) – długo gotowane jaja w wodzie z łupinami cebuli, mieloną kawą oraz odrobiną oleju.
- Egg tarts (Hong Kong) – tartinka z kruchego ciasta, z kremem na bazie żółtek. Całość wygląda jakby w środku było surowe żółtko.
- Egg drop soup/egg flower soup (Chiny) – jajka, roztrzepane, wlane cienkim strumieniem do gotującego się bulionu z kurczaka, przyprawione pieprzem, z dodatkiem kalmarów i tofu.
- Oto/Mashed yams with eggs (Ghana) – ugotowane ziemniaki, potłuczone, polane sosem z cebuli, utartych żółtek, pomidorów, przypraw, podane z całymi ugotowanymi jajkami.
- Ujja Bi’l-Hrus (Tunezja) – jajka gotowane w pure z papryki, pasty pomidorowej, przypraw takich jak: harrisa, pieprz, sól, papryka w proszku, ziarna kuminu.
Jak widać potrawy świata z użyciem jajek są bardzo proste i nie wymagają skomplikowanych składników. Czas ich przygotowania także wydaje się krótki. Część potraw jest nam bardzo dobrze znana. Wiele z nich ma swój wspólny mianownik, np. dodatek pomidorów, czy gotowanych jaj na twardo, a wiele z nich podawanych jest jako posiłek śniadaniowy. Jak widać jaja spożywane są praktycznie na wszystkich kontynentach, a kombinacji z ich użyciem mogą być, myślę, miliony. W samej Polsce jaja przygotowuje się w niezliczonych i smakach, i choć nie jesteśmy największymi zjadaczami jajek na świecie, to na pewno mamy niezliczone pomysły na przygotowywanie dań z ich użyciem.
Autor: Wioleta Stefaniak
mgr Wioleta Stefaniak – dietetyk w zespole Alianta, absolwentka dietetyki w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz filologii niemieckiej we Wszechnicy Polskiej Szkole Wyższej. Aktywna uczestniczka wielu projektów, konferencji i szkoleń z zakresu dietetyki oraz żywienia. Jej praca magisterska została wyróżniona w konkursie na najlepszą pracę licencjacką i magisterską. Cały czas poszerza swoje horyzonty. Członek Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. W wolnych chwilach pije dobrą kawę, czyta książki, zgłębia tajniki szydełkowania i ogląda programy kulinarne.
Mądre słowa. No i w sumie temat dość na czasie.