10 praktycznych funkcji Alianta, które pomogą ułożyć dietę niskoglikemiczną

Dietę niskoglikemiczną można zastosować w bardzo wielu przypadkach, o czym pisaliśmy już wielokrotnie. Może być ona dietą podstawową, bądź dodatkowym elementem innej diety, w zależności od potrzeb pacjenta. Tak naprawdę w każdym momencie układania różnych diet możemy monitorować ich indeks (ang. GI – Glycemic Index) i ładunek glikemiczny (ang. GL – Glycemic Load) w Aliancie. Poznaj niezastąpione funkcje programu, które usprawnią układanie takiej diety.

Funkcja nr 1 – Automatyczne oznaczenie produktów i potraw o niskim, średnim i wysokim poziomie indeksu glikemicznego.

Przypominamy, że poziom indeksu oraz ładunku glikemicznego w Aliancie oznaczony jest automatycznie 3 kolorami:

Zielony – niski poziom GI/GL

Pomarańczowy – średni poziom GI/GL

Czerwony – wysoki poziom GI/GL

Oznaczenia kolorystyczne występują w formie graficznej – w postaci pionowych słupków bądź kolorami oznaczane są obliczenia liczbowe.

Gdzie znajdziemy te oznaczenia? Oznaczenia te odnajdziemy w widoku posiłku:

– przy wyszukiwaniu produktów i potraw (zdj. 1) :

Zdj. 1 Oznaczenia kolorystyczne poziomu GI w wyszukiwarce produktów/potraw w widoku posiłku.

– na planie całej diety (zdj. 2):

Zdj. 2 Oznaczenia kolorystyczne poziomu GI na planie całej diety.

Funkcja nr 2 – automatyczne wyliczenie wielkości indeksu oraz ładunku glikemicznego.

Program automatycznie wyliczy za nas wartości GI/GL. W związku z tym nie musimy znać formuł matematycznych potrzebnych do tych wyliczeń i nie musimy nic liczyć ‘na piechotę’. Dzięki temu oszczędzamy czas i momentalnie otrzymujemy gotowy wynik, w zależności od wprowadzanych zmian w układanej diecie. Tak więc możemy szybko sprawdzić, jakie kombinacje i ilości produktów, dadzą nam jakie wartości GI/GL.

Funkcja nr 3 – bieżąca kontrola poziomu indeksu i ładunku podczas układania diety.

Po dodaniu produktu lub potrawy do posiłku możemy obserwować w czasie rzeczywistym, jak zmienia się poziom GI/GL w posiłku, całym dniu lub całej diecie (zdj. 3, zdj. 4, zdj. 5), a także w raporcie realizacji diety (zdj. 6).
Mamy wybór, w jaki sposób chcemy kontrolować dietę. Możemy ją kontrolować w formie liczbowej i/lub graficznej – za pomocą wskaźnika ze skalą poziomu indeksu i ładunku (zdj. 7).

Zdj. 3 Kontrola poziomu GI/GL w widoku posiłku.

Zdj. 4 Kontrola poziomu GI/GL w podsumowaniu całego dnia.

Zdj. 5 Kontrola poziomu GI/GL w podsumowaniu całej diety.

Zdj. 6 Kontrola poziomu GI/GL w raporcie realizacji diety.

W miarę zwiększania/zmniejszania się GI/GL ilość koloru na skali zwiększa się, a kiedy zmienia się poziom niski/średni/wysoki zmienia się też kolor. Na skali widać, ile brakuje nam do tego, aby przekroczyć dany poziom i wskoczyć na wyższy.

Zdj. 7 Kontrola poziomu GI/GL z pomocą graficznego wskaźnika.

Funkcja nr 4 – wykorzystanie wskaźnika poziomu ładunku glikemicznego, jako przewodnika do kontrolowania wielkości porcji.

Wskaźnik poziomu ładunku glikemicznego pomoże nam wykorzystać ładunek glikemiczny, jako przewodnik do kontrolowania wielkości porcji. Ładunek glikemiczny bierze pod uwagę szybkość uwalniania glukozy z węglowodanów zawartych w konkretnym produkcie oraz ilość węglowodanów zawartą w tym samym produkcie. Formuła matematyczne ładunku zawiera zarówno jakość węglowodanów zawartych w danym produkcie (tzn. indeks glikemiczny) jak i ilość węglowodanów w konkretnej porcji tego produktu. Jeśli więc weźmiemy arbuza, który ma wysoki indeks glikemiczny (GL – 76), to okaże się, że dla porcji 150 g będzie miał niski ładunek glikemiczny (GL – 6).

Naszym celem nie są więc wyłącznie produkty o niskim indeksie glikemicznym. Produkty z wysokim indeksem wymagają mniejszych porcji, aby uzyskać niższy ładunek. Produktów z niskim indeksem możemy używać w większej ilości, a tych z wyższym indeksem – mniej, ale korzystanie z nich będzie możliwe i kontrolowane.

Przykład 1.

Dzięki temu, że Aliant szybko wyliczy wartość GL, wiemy, ile ciasta drożdżowego możemy pozwolić zjeść pacjentowi, jeśli bez takiego ciasta na diecie ‘nie może żyć’ :-). I tak 100 g ciast drożdżowego ma średnie GI i wysokie GL (zdj. 8), natomiast jeśli zmniejszymy w programie ilość ciasta do 50 g, to widzimy, że GL zmniejsza się do średniego (zdj. 9). Jeśli pacjent wyjątkowo upiera się nad ciastem, możemy szybko policzyć ile tego ciasta może zjeść, a nawet wytłumaczyć mu dzięki wskaźnikom, jak działa ta zależność wielkości porcji.

Zdj. 8 Wykorzystanie wskaźnika GL, jako przewodnika do kontrolowania wielkości porcji.

Zdj. 9 Wykorzystanie wskaźnika GL, jako przewodnika do kontrolowania wielkości porcji.

Przykład 2.

Dzięki wyliczeniom w Aliancie możemy również łatwo zobaczyć, jak będą zmieniały się wartości GL w zależności od tego, jakie produkty połączymy w posiłku i w jakich ilościach. 50 g arbuza ma wysoki GI, a niski GL (zdj. 10), natomiast jeśli do arbuza dodamy 100 g mango, to zmniejszy się GI, ale zwiększy się GL (zdj. 11). Jeśli natomiast zwiększymy ilość arbuza do 150 g, a zamiast mango dodamy szklankę kefiru naturalnego, to zarówno GI jak i GL zmniejszy się do niskiego poziomu (zdj. 12).

Zdj. 10 Wykorzystanie wskaźnika GL, jako przewodnika do kontrolowania wielkości porcji.

Zdj. 11 Wykorzystanie wskaźnika GL, jako przewodnika do kontrolowania wielkości porcji.

Zdj. 12 Wykorzystanie wskaźnika GL, jako przewodnika do kontrolowania wielkości porcji.

W ten sposób możemy manewrować różnymi produktami, ilościami i obserwować na wskaźnikach, jakie wartości GI/GL uzyskamy. Dzięki tym możliwościom jesteśmy w stanie zaproponować w diecie ulubione składniki pacjenta, które bez kontroli ich ilości i odpowiedniego połączenia będą niewskazane. Niejednokrotnie może się okazać, że pacjent sam nie jest w stanie sobie w taki sposób wyliczyć odpowiednich ilości.

Funkcja nr 5 – możliwość dokładnego wyliczenia udziału energii z węglowodanów z rozróżnieniem na węglowodany przyswajalne i błonnik (%-owo, ilościowo).

W karcie pacjenta możemy swobodnie zaplanować ilość węglowodanów ogółem w stosunku do białka i energii oraz proporcjonalną ilość węglowodanów przyswajalnych i błonnika (zdj. 13).

Zdj. 13 Możliwość dokładnego wyliczenia udziału energii z węglowodanów z rozróżnieniem na węglowodany przyswajalne i błonnik dla każdego pacjenta.

Funkcja nr 6 – bieżąca kontrola poziomu węglowodanów podczas układania diety.

Kontrola poziomu węglowodanów w trakcie układania diety niskoglikemicznej jest niezmiernie istotna dla zachowania jej założeń i celu. Przekraczając określony poziom węglowodanów dieta przestanie być dietą niskoglikemiczną, przez co nie osiągniemy założonego celu.

Po dodaniu produktu lub potrawy do posiłku możemy obserwować w czasie rzeczywistym, jak zmienia się poziom węglowodanów w posiłku, całym dniu, całej diecie. Komplet danych mamy również zawarty w raportach diety. Poziom węglowodanów możemy kontrolować w formie liczbowej i/lub graficznej. Na zdj. 14 widzimy poziom węglowodanów w podsumowaniu planu z podziałem na węglowodany ogółem, przyswajalne i błonnik.

Zdj. 14  Poziom węglowodanów w podsumowaniu planu z podziałem na węglowodany ogółem, przyswajalne i błonnik.

Zdj. 15 Kontrola poziomu węglowodanów na planie całej diety.

Na zdjęciu nr 16 widzimy:

• skaźnik ‘UDZIAŁU ENERGII’ – przedstawiający w formie procentowej udział energii z węglowodanów ogółem.
• wskaźnik ‘SKŁADNIKI’ – na którym możemy monitorować zaspokojenie w %, między innymi węglowodanów ogółem, przyswajalnych i błonnika.
• wskaźnik ‘STRUKTURA WĘGLOWODANÓW’ – który przedstawia, jak procentowo rozkładają się węglowodany w diecie oraz możemy sprawdzić czy nie jest w niej za dużo cukrów i o ile.

Zdj. 16 Kontrola poziomu węglowodanów w widoku całej diety.

Wskaźnik ‘SKŁADNIKI’, oprócz funkcji monitorowania, daje nam jeszcze możliwość szybkiego bilansowania diety. Dzięki kołowym wskaźnikom możemy w szybki sposób edytować ilości naszych przykładowych węglowodanów. Jeśli klikniemy na jeden ze wskaźników, pojawi się lista produktów z ilością węglowodanów i wagą. Po kliknięciu w wybrany składnik pojawi się kolejne okno, gdzie po kliknięciu w pole z wagą zobaczymy pole do edycji masy (zdj. 17). Po zmniejszeniu bądź zwiększeniu masy proporcjonalnie zmienią się wartości na kole. Takiej edycji możemy dokonywać dla posiłku, całego dnia i dla całej diety.Dodatkowo w podsumowaniu całej diety mamy możliwość wymiany jednego produktu na inny.

Zdj. 17 Kontrola poziomu węglowodanów na wskaźniku ‘Składniki’ oraz szybka korekta ich ilości w widoku podsumowania dnia.

Poziom węglowodanów możemy kontrolować także na raportach diety (zdj. 18).

Zdj. 18 Kontrola poziomu węglowodanów w raporcie całej diety według składników odżywczych.

Funkcja nr 7 – zamiana jednych produktów (np. wysokoglikemicznych) na inne (niskoglikemiczne) w bieżąco układanej diecie.

Zamiana produktów na inne, w jednym oknie, bez żadnego przełączania się, to doskonałe udogodnienie. Minimalizuje ilość wykonanych operacji, ale przede wszystkim dzięki temu, że po otwarciu okna zamiany, przy nazwach produktów widnieje kolorystyczne oznaczenie dla poziomi GI, łatwiej jest dokonać wyboru nowego produktu. Zamiany możemy dokonać:

– w posiłku (widok wyszukiwarki produktów i potraw oraz plan całej diety);

Zdj. 19 Zamiana produktów w widoku planu całej diety.

Zdj. 20 Zamiana produktów w widoku posiłku.

– na zestawieniu ‘zamień produkty’, które znajdziemy wchodząc w zakładkę 'Produkty – zamień’. Znajduje się tutaj lista wszystkich produktów użytych w diecie. Możemy w tym miejscu zamienić 1 bądź więcej niż tylko 1 produkt, za jednym razem. Kiedy chcemy wymienić większą ilość produktów, to wystarczy wybrać nowe produkty, przy wszystkich tych, które chcemy wymienić. Zamianie ulegną wszystkie wystąpienia produktów, we wszystkich dniach i posiłkach diety, na inne, wybrane przez nas pozycje. Na liście z produktami do wyboru mamy podgląd na poziom indeksu glikemicznego, oznaczony kolorystycznie, a więc bez problemu dobierzemy odpowiedni poziom GI nowego produktu (zdj. 21).

Zdj. 21 Zamiana produktów na inne w całej diecie z uwzględnieniem poziomu GI.

Funkcja nr 8 – Szybka korekta poziomu węglowodanów i produktów wysokoglikemicznych w układanej diecie.

Dzięki funkcji ‘Analiza diety wg składników’, która znajduje się w zakładce ‘Raporty’, możemy przeanalizować skonstruowaną dietę i wprowadzić potrzebne zmiany biorąc pod uwagę wskaźnik jakości żywieniowej (INQ) produktów, w odniesieniu do pokrycia zapotrzebowania m. in. na węglowodany ogółem czy błonnik pokarmowy. W tym samym oknie możemy skorygować ilość produktu bądź zamienić na inny po przeanalizowaniu. O wskaźniku INQ oraz jak bilansować nadmiary i niedobory w diecie przeczytasz szczegółowo szczegółowo tutaj.

Zdj. 22 Korekta poziomu węglowodanów przy pomocy analizy diety według składników.

Zestawienie ‘Analiza diety wg składników’ pomoże nam również wykryć produkty wysokoglikemiczne oraz pokaże nam, jaki ładunek glikemiczny wnoszą produkty w bieżąco układanej diecie. Będziemy mogli dokonać ewentualnych ilościowych korekt tych pozycji, które będą przeszkodą w utrzymaniu niskiego poziomu glikemicznego diety.

Zdj. 23 Korekta GI przy pomocy analizy diety według składników.

Zdj. 24 Korekta GL przy pomocy analizy diety według składników.

Funkcja nr 9 – wyszukiwarka produktów i potraw niskoglikemicznych.

Chcąc wyszukać produkty lub potrawy niskoglikemiczne, możemy skorzystać z zestawienia ‘Dobierz potrawę’ lub ‘Dobierz produkt’. Zestawień tych użyjemy, kiedy chcemy znaleźć pozycje o niskim indeksie lub kiedy do zbilansowania układanej diety brakuje nam pewnych składników, np. węglowodanów przyswajalnych czy ogółem. Optymalne wyniki prezentowane są w przypadku podania przynajmniej jednego składnika. Można poszukiwać określoną ilość danego składnika (np. 20), 'mniej niż’ (np. <50) lub ‘więcej niż’ (np. >10). Wybrany produkt można dodać do diety do bieżącego posiłku celem zaspokojenia brakującej ilości po uprzednim zaznaczeniu interesującej pozycji (klik lewym klawiszem myszki). Można podać większą liczbę oczekiwanych wartości. Należy jednak w takim przypadku zwrócić uwagę na założony margines błędu. Zbyt mała wartość może prowadzić do braku możliwości odnalezienia produktu spełniającego nasze oczekiwania. Puste pola oznaczają nieistotne składniki.

Zdj. 25 Okno wyszukiwarki ‘Dobierz produkt’.

Funkcja nr 10 – Prognozowanie wartości indeksu i ładunku przy konstruowaniu diety.

Prognozę wartości indeksu i ładunku glikemicznego zobaczymy na wskaźniku monitorującym indeks i ładunek w widoku posiłku.

Suwak aktywuje się podczas:

• dodawania produktów i potraw, według gramatury lub miary domowej;
• podczas edycji produktu lub potrawy w posiłku, przy korekcie masy lub miary domowej;

Pomarańczowy pasek będzie zwiększał lub zmniejszał się w miarę zwiększania/zmniejszania ilości dodawanego produktu/potrawy.

Przykład 1

Na zdjęciu 26 widzimy wartość indeksu (GI – ang. glycemic index) oraz ładunku (GL – ang. glycemic load) dla 130 g ananasa, a pomarańczowy pasek pokazuje prognozowaną wartość GI/GL dla zwiększonej do 150 g ilości ananasa.

Zdj. 26 Prognozowana wartość indeksu / ładunku dla zwiększonej masy ananasa do 150 g.

W podobny sposób, jak powyżej, możemy postępować podczas edycji potraw.

Przykład 2

Na zdjęciu 27 widzimy wartość indeksu oraz ładunku dla 1 dużej sztuki buraka, a pomarańczowy pasek pokazuje prognozowaną wartość GI/GL dla mniejszej miary domowej – 1 małej sztuki buraka.

Zdj. 27 Prognozowana wartość indeksu/ładunku dla zmniejszonej miary domowej buraka.

Przykład 3

Na zdjęciu 28 widzimy pomarańczowy pasek, który pokazuje prognozowaną wartość GI/GL dla dodawanej do diety potrawy – 1 porcji.

Zdj. 28 Prognozowana wartość indeksu/ładunku dla dodawanej potrawy – 1 porcji.

Jakie korzyści płyną z tych wszystkich funkcji?

• Dzięki automatyzacji, nie znając poszczególnych wartości indeksu glikemicznego, w łatwy sposób wyeliminujemy z diety produkty lub potrawy wysokoglikemiczne. Wszystko to dzięki oznaczeniom kolorystycznym, które odpowiadają poszczególnym poziomom indeksu.
• Dzięki oznaczeniom kolorystycznym łatwo zauważymy w programie miejsca związane z poziomami indeksu i ładunku glikemicznego.
• Na bieżąco widzimy, jak zmienia się wartość indeksu/ładunku glikemicznego, jeśli dodamy/usuniemy jakiś produkt bądź zwiększymy/zmniejszymy ilości.
• Możemy zaplanować w diecie o niskim indeksie także posiłki z GI średnim i wysokim, gdyż dzięki wyliczeniom GI/GL dla całego dnia i dla całej diety widzimy, jak się będą zmieniać wartości w zależności od wprowadzonych zmian. Program zagwarantuje nam poprawność wyniku bez konieczności samodzielnych obliczeń matematycznych.
• Możemy w taki sposób modyfikować ilości i rodzaje produktów, aby uzyskać odpowiednio niskie GI/GL, używając odpowiednich ilości produktów średnio i wysokoglikemicznych w połączeniu z niskoglikemicznymi.
• Skala GI/GL pomoże nam wykorzystać ładunek glikemiczny jako przewodnik do kontrolowania wielkości porcji. Zaszyte w programie formuły matematyczne pomogą nam w ustaleniu postępowania dietetycznego, które pozwoli na uzyskanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi.
• Zamiana produktów na inne przyspieszy naszą pracę i zminimalizuje ilość operacji do wykonania.
• Dzięki wyszukiwarce dobierz produkt/potrawę w jednym miejscu możemy znaleźć pozycje o potrzebnych parametrach. Wyszukiwarka zawęzi obszar poszukiwania do najbardziej pożądanych pozycji, dzięki czemu otrzymamy produkty/potrawy o ściśle określonych parametrach.
• Dzięki kontroli poziomu węglowodanów widzimy w jednym miejscu, jak się one rozkładają i których węglowodanów powinno być mniej lub więcej. Każdą dietę możemy zindywidualizować pod względem zawartości w niej węglowodanów.
• Dzięki szybkiej korekcie poziomu węglowodanów i produktów wysokoglikemicznych mamy możliwość ciągłego obserwowania i szybkiej reakcji, jak zmiany wprowadzane w diecie przekładają się na zmiany w poziomie węglowodanów.