Aktualizacja programu Aliant 12.06.2019

Dzielimy się dzisiaj kolejną aktualizacją kalkulatora Aliant. Dla ułatwienia, opisujemy zmiany oraz nowości wraz z wizualizacją i konkretnymi podpowiedziami. Cały czas pracujemy nad rozwojem Alianta i zmieniamy go dla Was 🙂

I. Nowe wersje zagranicznych tabel produktów

Warto pamiętać, że Aliant oferuje możliwość korzystania z zagranicznych baz produktów – USDA, norweskiej, szwajcarskiej, francuskiej czy brytyjskiej. Możemy zaimportować zarówno całą bazę, jak i pojedyncze pozycje, co szczególnie może nam się przydać w sytuacji, kiedy będziemy poszukiwać nowych produktów. Wystarczy wybrać w programie ścieżkę ‘Baza danych – Import bazy produktów’ i tam znajdziemy poszczególne bazy danych (Rys. 1).

Rys. 1 Okno wyboru zagranicznej bazy do importu.

Jakie zmiany nastąpiły w tych bazach?

Zacznijmy od tego, że poszczególne bazy, o których piszę niżej, zostały w ostatnim czasie zaktualizowane, co przekłada się na to, że w Aliancie dostępne są ich najnowsze wersje.

• nowa wersja bazy szwajcarskiej 6.1 z 2019 – do tej pory moglibyśmy dokonywać importu produktów z tej bazy  tylko w j. angielskim. Od dziś w Aliancie możemy dokonywać importu również w języku niemieckim, francuskim lub włoskim.

Główne zmiany, jakie nastąpiły w samej bazie szwajcarskiej, to:

– przeliczono zawartości białka zgodnie z ogólnie ustalonym przelicznikiem 6,25;

– obliczono aktywności witaminy A na podstawie różnych współczynników konwersji beta karotenu do witaminy A (“Vitamin A Activity, RE” and “Vitamin A Activity, RAE). Wcześniej było tylko na podstawie aktywności RE;

– dodano zawartość soli, która jest obliczana na podstawie zawartości sodu;

– dla nabiału, produktów zbożowych i mięsnych, owoców oraz warzyw zaktualizowano dane dotyczące zawartości witamin, analizowane przez Swiss Vitamin Institute (SVI);

– dodano dane z Selenium Monitoring 2014;

– najnowsza wersja bazy zawiera prawie wyłącznie produkty niemarkowe. Produkty markowe, poza kilkoma wyjątkami (napoje alkoholowe) zostały usunięte. Baza szwajcarska zawiera dane dla 1018 produktów spożywczych;

– poprawiono błędy;

• nowa wersja bazy UK, 2019

– dokonano przeglądu całej bazy produktów;

– skonsolidowano występujące do tej pory dane w jedną całość. Baza UK zawiera dane dla 3003 produktów spożywczych;

– poprawiono błędy z wersji z 2015 r., a także dane dotyczące całych i prażonych migdałów;

– zaktualizowano wartości odżywcze niektórych warzyw i owoców;

• nowa wersja bazy USDA – SR legacy 04.2018

– zaktualizowano profile składników odżywczych: wartości sodu i pokrewnych składników odżywczych dla około 175 artykułów spożywczych;

– usunięto część produktów, takich, które nie są już dostępne na rynku, bądź dla których nie są dostępne aktualne dane (np. wędliny, dania mieszane, zupy, płatki śniadaniowe i fast food). Część produktów markowych, które zostały usunięte, to produkty usunięte na wniosek producentów tych produktów;

– poprawiono spójność opisów produktów, miar domowych i innych informacji.

– baza USDA (National Nutrient Database for Standard Reference – SR Legacy) zawiera dane dla 7793 produktów spożywczych.

• baza norweska – zmiana w Aliancie – dodaliśmy możliwość importu bazy w j. norweskim (dotychczas – tylko po ang.).

II. Aktualizacja wartości odżywczych we wbudowanej bazie Alianta wg. tabel źródłowych.

Źródłem wbudowanej bazy produktów w Aliancie są polskie oraz zagraniczne tabele wartości odżywczych. W zeszłym roku, kiedy pojawił się Aliant 2.0, rozszerzyliśmy listę składników odżywczych o wiele nowych składników, takich jak: glukoza, fruktoza, galaktoza, maltoza, cukry, kwasy tłuszczowe trans, kofeina czy teobromina. Dziś przyszedł czas na wypełnienie tych składników wartościami w oparciu o dostępne tabele wartości odżywczych.

Dla produktów, których źródłem są polskie tabele wartości odżywczych, takie składniki jak fruktoza, glukoza oraz kwasy tłuszczowe trans ogółem, wypełniliśmy wartościami odżywczymi. Dla fruktozy i glukozy tyczy się to 328 produktów, dla kwasów tłuszczowych trans ogółem dotyczy to 90 produktów. Przeliczyliśmy zawartość cukrów, czyli sumy jedno i dwu cukrów. Dodatkowo w takich produktach jak 'kasza gryczana na sypko, z tłuszczem roślinnym’ oraz 'ciasto naleśnikowe, z cukrem, usmażone’ skorygowaliśmy wartości dotyczące wody. Uzupełniliśmy też wartości wit. K dla takich produktów jak: 'szpinak’, 'szpinak, mrożony’, 'szpinak gotowany, zasmażany’.

Dla wszystkich innych produktów, których źródłem są zagraniczne tabele, zaktualizowaliśmy wartości odżywcze w oparciu o najnowsze źródłowe tabele (amerykańska, brytyjska, szwajcarska).

UWAGA! Zaktualizowane wartości dotyczą produktów, dla których były dostępne dane o zawartości poszczególnych składników. Niektóre produkty nadal nie posiadają tych wartości, ponieważ brak jest na ten temat danych w źródłowych tabelach. Nie wszyscy producenci podają wartości dla wszystkich składników i nie wszystkie składniki są pomierzone przez danego producenta bazy produktowej. Przykładowo informację o zawartości selenu, wit. K mają tylko zagraniczne tabele, w dodatku nie wszystkie. Polskie tabele wartości odżywczych nie zawierają informacji o zawartości wit. K czy selenu.

W tabeli poniżej znajdują się przykładowe wartości, dla wybranych produktów przed i po aktualizacji. Po pobraniu aktualizacji, wchodząc w edycję produktu, możemy sprawdzić, czy wartości w programie pokrywają się z wartościami w poniższej tabeli, wówczas będzie pewne, że aktualizacja przebiegła pomyślnie.

		Glukoza mg/100g	Fruktoza mg/100g	Maltoza mg/100g	Galaktoza mg/100g	Cukry mg/100g	Kw. tł. trans og. mg/100g	Kofeina mg/100g	Teobromina mg/100g
Margaryna twarda, 80% tłuszczu	Przed	0	0	0	0	0,4	0	0	0
	Po	0	0	0	0	0,4	2,04	0	0
Bakłażan	Przed	0	0	0	0	0,1	0	0	0
	Po	1,3	1,2	0	0	2,6	0	0	0
Rzepa	Przed	0	0	0	0	0,5	0	0	0
	Po	2,0	1,5	0	0	4,0	0	0	0
Winogrona	Przed	0	0	0	0	0,5	0	0	0
	Po	7,4	7,3	0	0	15,2	0	0	0
Gruszka	Przed	0	0	0	0	1,8	0	0	0
	Po	1,9	6.2	0	0	9,9	0	0	0
Jabłko	Przed	0	0	0	0	3,1	0	0	0
	Po	2,0	5,4	0	0	10,5	0	0	0
Bazylia suszona	Przed	0	0	0	0	0	0	0	0
	Po	0,8	0,8	0	0,2	1,7	0	0	0
Papryka, mielona	Przed	0	0	0	0	0,8	0	0	0
	Po	2,6	6,7	0	0,2	10,3	0	0	0
Kawa rozpuszczalna, napar bez cukru	Przed	0	0	0	0	0	0	0	0
	Po	0	0	0	0	0	0	26,0	0
Kasza orkiszowa	Przed	0	0	0	0	0,6	0	0	0
	Po	0,8	0,2	5,2	0	6,8	0	0	0
Mąka z amarantusa	Przed	0	0	0	0	1,4	0	0	0
	Po	0,3	0	0	0	1,7	0	0	0
Dżem truskawkowy, wysokosłodzony	Przed	0	0	0	0	59,6	0	0	0
	Po	18,8	18,8	0	0	97,2	0	0	0
Ser halloumi	Przed	0	0	0	0	1,5	0	0	0
	Po	0	0	0	0,2	1,7	0,78	0	0
M&M’s czekoladowe kulki w kolorowych skorupkach	Przed	0	0	0	0	0	0	0	0
	Po	0	0	0	0	63,7	0,167	14	143
Rodzynki, w mlecznej czekoladzie	Przed	0	0	0	0	0	0	0	0
	Po	0	0	0	0	62,2	0	10	122
Baklawa, greckie ciastko	Przed	0	0	0	0	9,0	0	0	0
	Po	9,7	8,6	1,7	0	29,0	0,21	0	0

Tab. 1 Przykłady wartości produktów przed i po aktualizacji.

A teraz omówimy zmiany na szablonach wydruku.

III. 6 składników na wydrukach HTML i PDF
Na wydrukach diety można uwzględnić wagę, miary domowe czy wartości odżywcze poszczególnych potraw. Od teraz na wydruku może widnieć do 6 składników odżywczych, wcześniej moglibyśmy wybrać maksymalnie 5 składników. Składniki można wybrać podczas konfiguracji wydruku diety, w zakładce ‘Dieta’. Na rysunku 2 widzimy fragment podglądu wydruku z sześcioma składnikami.

Rys. 2 Fragment podglądu wydruku z sześcioma składnikami.

IV. Regulacja wielkości czcionki na wydrukach .pdf

Dla wydruków w formacie .pdf dodaliśmy regulację wielkości czcionki od bardzo małej do bardzo dużej. Łącznie jest do wyboru 6 poziomów wielkości czcionki. Czcionką domyślną jest ‘rekomendowana’, jak na rysunku 3.

Rys. 3 Regulacja wielkości czcionki na wydrukach .pdf

V. Lista zakupów – dodatkowe funkcje

Lista zakupów to kolejny element okna ‘Konfiguracji wydruku diety’. Dodaliśmy dwie nowe funkcje:
A) Możliwość wyłączenia kategorii produktów, co przełoży się na oszczędność papieru oraz może się przydać przy wyborze codziennych zakupów;
B) Możliwość włączenia prezentacji miar domowych do produktów;

Na zdjęciu 4 widzimy na listę produktów w porządku alfabetycznym wraz z gramaturą. Z kolei na następnym zdjęciu produkty z listy podzielone są na kategorie a oprócz gramatury widoczne są również miary domowe.

Można także ustawić tak, aby były włączone jedynie kategorie produktów, bez miar domowych, bądź miary domowe bez kategorii produktów.

Prezentacja miar domowych jest możliwa przy ustawieniu 1 lub 2 kolumn.

Rys. 4 Wyłączone miary domowe i kategorie na liście zakupów.

Rys. 5 Włączone miary domowe i kategorie na liście zakupów.

VI. Numeracja kolejnych dni diety jako dni tygodnia a nie numerami: dzień 1, 2, 3, …

Od dziś mamy możliwość wyboru sposobu numeracji kolejnych dni diety. Dotychczas oznaczone były one wyłącznie numerami, jak na rysunku 6. Teraz możemy wybrać również oznaczenie w postaci nazw dni tygodnia.

Jak zmienić numery na dni tygodnia?

Najprościej to zrobić na oknie konfiguracji posiłków, przykładowo klikając w ołówek w kolumnie ‘POSIŁKI’ (Rys. 6). Możemy też wejść w 'Ustawienia – posiłki’ lub dokonać zmian w karcie pacjenta po wejściu w 'Dieta – założenie – ustal posiłki’.

Rys. 6 Okno konfiguracji posiłków.

Otworzy się okno konfiguracji posiłków, gdzie po prawej stronie wystarczy włączyć ‘DNI TYGODNIA’ używając suwaka, jak na rysunku 7. Mamy również możliwość rozpoczęcia numeracji od innego dnia tygodnia niż poniedziałek.

Rys. 7 Okno konfiguracji posiłków.

VII. Zmiany na zestawieniu analizy diety wg składników.

Na zestawieniu ‘Analiza wg składników’ dodaliśmy:
a) wskaźnik informujący o % realizacji względem wybranego składnika (Rys. 8);

Rys. 8 Analiza diety wg składników – % realizacji: błonnik.

W przypadku składników, dla których nie jest możliwe wyliczenie % realizacji dodaliśmy informację o tym, ile danego składnika użyto średnio w diecie (Rys. 9).

 Rys. 9 Analiza diety wg składników – ile użyto: retinol.

b) możliwość zamiany produktów na inne;

Bezpośrednio z okna ‘Analizy diety wg składników’ od dziś możemy wymieniać produkty na inne (rys 10). Jest to przydatne w sytuacji korygowania nadmiarów bądź niedoborów w bieżąco otwartej diecie. Po zaznaczeniu wybranego produktu pokaże się okno, na którym zobaczymy, ile razy w trakcie diety oraz w którym dniu i posiłku został użyty dany składnik. Klikając dwukrotnie w wybrany dzień możemy wymienić go na inny produkt.

Rys. 10 Okno 'analizy diety wg składników’ – zamiana składników na inne.

Dla przypomnienia w kolumnie ‘waga [g]’ istnieje możliwość edycji masy wybranego produktu.

VIII. Skalowanie (ctrl +/-) składników na oknie dodawania/edycji produktu.

Składniki odżywcze na oknie „dodawania/edycji produktu” nie dla każdego mogą być dostatecznie widoczne, dlatego wprowadziliśmy opcję skalowania ich wielkości za pomocą klawiszy „ctrl+/-”. Na rysunku 11 po lewej stronie widzimy standardową wielkość, po prawej powiększoną.

Warto pamiętać, że aby ctrl+/- na oknie edycji produktu zadziałało, trzeba uaktywnić tabelkę ze składnikami, zaznaczając dowolny składnik na liście, jak po prawej stronie na obrazku niżej.

Rys. 11 Skalowanie (ctrl +/-) składników na oknie dodawania/edycji produktu.

IX. Dodanie odmiany dla „mała sztuka”, „średnia sztuka”, „duża sztuka” oraz 'garść’ dla miar domowych produktu.

Jak widać na rysunku 12 podczas zwiększania bądź zmniejszania miar domowych dodaliśmy odmianę dla „małej, średniej i dużej sztuki” oraz dla „garści”. Od teraz oszczędzamy czas, gdyż nie musimy poprawiać ręcznie. 🙂

Rys. 12 Okno dodawania produktów – odmiana „mała, średnia, duża sztuka”.

Rys. 12a Plan całej diety – odmiana „garści”.

X. Dodanie ostrzeżenia przy otwarciu diety zawierającej więcej dni i posiłków, niż ustawiono w programie.

Na rysunku 13 widzimy komunikat, który będzie się pojawiał w sytuacji rozbieżności liczby dni i posiłków między ustawieniami programu a otwieraną dietą. Wystarczy zmienić ustawienia w programie i jeszcze raz otworzyć dietę.

Rys. 13 Komunikat ostrzeżenia przy otwarciu diety zawierającej więcej dni i posiłków, niż ustawiono w programie.

XI. Nowy składnik odżywczy – retinol

Dodaliśmy Retinol do listy składników. Możemy monitorować jego ilość w całej diecie i / lub w posiłku. Odnajdziemy go we wszystkich raportach diety (’Raporty – raporty diety’) oraz na zestawieniach ‘Produkty bogate w…’. oraz ‘Dobierz produkt’.

Rys. 14 Nowy składnik – retinol na podsumowaniu planu.