Mowa ciała w pracy dietetyka

Komunikacja jest bardzo ważna w życiu każdego człowieka. Oprócz komunikacji werbalnej, czyli słów, istotną rolę w naszym codziennym życiu pełni komunikacja niewerbalna. Ludzie używają mowy ciała od ponad miliona lat, ale dopiero od niedawna zaczęli ją badać, a także bardziej świadomie stosować. Denerwowałam się zawsze na mojego męża, kiedy nie chciał ze mną rozmawiać, jak miałam skrzyżowane ręce. Twierdził, że będąc w takiej pozycji, to ja go wcale nie słucham. Czy miał rację? Jak nie odstraszyć swoimi gestami osoby przychodzącej do nas po pomoc? Jakie gesty stosować, żeby być bardziej profesjonalnym? Jakie sygnały wysyłane przez naszego pacjenta mogą nam pomóc lepiej go poznać i zrozumieć? Choć temat jest bardzo obszerny, to postanowiłam wybrać kilka kluczowych elementów do dzisiejszego artykułu.

Mowa ciała zdradza myśli i emocje, dlatego warto obserwować pacjenta podczas wizyty, aby się jeszcze więcej o nim dowiedzieć. Kluczem do odczytania mowy ciała jest rozumienie stanu emocjonalnego rozmówcy podczas słuchania co mówi i zwracanie uwagi na okoliczności, w jakich mówi.

Aby właściwie odczytać mowę ciała:

• Czytaj gesty w grupach. Aby prawidłowo odczytać niewerbalne sygnały, trzeba dany gest włożyć w kontekst sytuacji oraz zaobserwować dodatkowe sygnały. Gesty są jak słowa, pojedynczo znaczą coś innego niż wtedy, kiedy złożymy z tych słów zdanie.
• Szukaj zgodności. Czasem jest tak, że mowa ciała zaprzecza temu co mówi nasz rozmówca, czyli sygnały się nie pokrywają, wtedy powinna nam się zapalić lampka. Może być tak np. z kłamstwem, ktoś może mówić, że w 100% zastosował się do wskazówek dietetyka, ale jego zachowanie, gesty będą mówiły co innego.
• Odczytuj gest w kontekście. Aby więc potwierdzić swoje podejrzenia, co do tego czy pacjent kłamie, musimy wziąć pod uwagę całego jego otoczenie, zachowanie danego dnia, czy nawet pogodę. Dobrym przykładem jest środek mroźnej zimy i osoba siedząca na przystanku z ciasno skrzyżowanymi nogami i opuszczonym podbródkiem. Nie przyjmuje ona wówczas postawy obronnej, gdyż może to oznaczać taki gest, ale po potu jest jej zimno. Nasz pacjent również danego dnia może źle się czuć i zachowywać tak jakby chciał kłamać, a może się okazać, że mówi prawdę.

Odczytywanie mowy ciała wcale więc nie jest proste i łatwo się pomylić. Warto pamiętać, że na zachowanie i wydawane gesty mają wpływ ograniczenia fizyczne czy niepełnosprawność. W takiej sytuacji gesty będziemy odczytywać w zupełnie inny sposób. Nie musimy być specjalistami w znajomości znaczenia mowy ciała, wystarczy bacznie obserwować, a nasz intuicja na pewno nam podpowie.

 Czy wiesz, że kobiety są bardziej spostrzegawcze, gdyż mają wrodzona zdolność wychwytywania i rozszyfrowywania sygnałów niewerbalnych oraz mają oko do najdrobniejszych szczegółów?

Uśmiech, wydawałoby się, to banalna rzecz, ale nie każdemu przychodzi z łatwością. Zastanów się czy przyjmujesz swoich pacjentów z uśmiechem, czy może z ponurą miną. Jeśli uśmiech przychodzi ci z trudnością, pamiętaj, że jeśli spróbujesz regularnie się uśmiechać i śmiać, wejdzie ci to w nawyk, a co za tym idzie twoje spotkania z innymi ludźmi będą przebiegały bez zgrzytów, a kontakty z innymi przyniosą więcej rezultatów.

Kiedy witasz się z kimś poprzez uścisk dłoni pamiętaj, aby ściskać dłoń drugiej osoby z taką samą siłą jak ona twoją, to oznacza, że traktujesz ją na równi ze sobą. Ważne jest także ułożenie dłoni, podczas ich podawania. Dłonie obu stron powinny być one ułożone w pozycji pionowej. W innym wypadku jedna z osób będzie dominowała, a druga będzie uległa. Z drugiej zaś strony, dzięki temu, w jaki sposób twoją dłoń uściśnie twój pacjent, będziesz miał już na jego temat pierwszą informację. Pamiętaj jednaj, żeby po jednym uściśnięcie dłoni nie wyrabiać sobie opinii o danej osobie, gdyż aby to zrobić potrzeba tych uściśnięć kilka.

Mowa ciała to także nasz wygląd, ubiór czy makijaż. Nie bez powodu w salonach piękności, czy w firmach pokrewnych medycynie, pracownicy są ubrani w mundurki, a im bliżej medycyny tym bardziej prawdopodobne, że będą to białe kolory. Ma to naturalnie wzbudzać większe zaufanie, profesjonalizm. Jest to niewątpliwie przekaz niewerbalny. Warto pamiętać, aby być ubranym stosownie do rodzaju pracy jaki wykonujemy.

Jakie znaczenie ma makijaż? Makijaż dodaje wiarygodności, szczególnie w pracy, a także jest dla innych oznaką pewności siebie i inteligencji. Warto zaznaczyć, że w pracy dietetyka makijaż nie powinien być przesadzony, ale raczej delikatny i skromny. Mężczyźni makijażu robić nie muszą, ale schludny wygląd ich jak najbardziej obowiązuje. Kiedy do makijażu dołączymy okulary (nie muszę być korekcyjne) wywieramy lepszy wpływ na drugą osobę. W środowisku kierowniczym okulary to atrybut władzy. Zazwyczaj jest tak, że osoby na kierowniczych stanowiskach noszą solidniejsze oprawki, które pomagają wywrzeć silniejsze wrażenie na drugiej osobie. Jeśli zaś chcemy wyglądać na osobę miłą, tzw. „swojaka” to powinniśmy założyć delikatne oprawki.

Warto też wiedzieć, co oznaczają sygnały wysyłane znad okularów. Wkładanie oprawek okularów do ust wyraża potrzebę dodania sobie otuchy. Gra na zwłokę, przy pomocy okularów, ma miejsce wtedy, kiedy tuż przed podjęciem decyzji wkładamy zausznik oprawki do ust albo kiedy nieustannie zdejmujemy okulary i przecieramy szkła. I tak jeśli ktoś z powrotem założy okulary, może to oznaczać, że jeszcze chce się przyjrzeć jakimś faktom, kiedy odłoży na bok – oznacza chęć zakończenia rozmowy, rzucenia na stół to symboliczne odrzucenie propozycji. Nie często się to zdarzy w gabinecie dietetyka, ale warto o tym wiedzieć.

Kolejnym gestem jest zerkanie znad okularów, które budzi strach. Niezależnie od tego jakie mamy intencje, patrząc znad naszych okularów, wysyłamy sygnał, że oceniamy i kontrolujemy naszego rozmówcę. Dietetyku nie patrz na swojego pacjenta znad okularów.

Czy wiesz, że wkładanie przedmiotów do ust lub chwytanie ich wargami jest próbą chwilowego powrotu do poczucia bezpieczeństwa, doświadczanego podczas ssania piersi matki?

Kierunek w jakim ktoś zwraca ciało i stopy wskazuje, dokąd chciałby iść. Ustawienie się naprzeciw rozmówcy oznacza chęć zaznaczenia swoje obecności. Neutralną postawą jest zwrócenie ciała do rozmówcy pod kątem 45 stopni, dzięki temu trzecia osoba, która będzie chciała z nami rozmawiać bez problemu może się do nas dołączyć. Jest to też tzw. pozycja otwarta. Inaczej będzie, kiedy rozmówcy będą stali naprzeciw siebie, jest to pozycja zamknięta, trzecia osoba nie dołączy, poza tym jest to pozycja ataku.

Podczas rozmowy z pacjentem w gabinecie raczej będziesz siedzieć niż stać. A więc we większości użyjesz do komunikacji swoich rąk. Kiedy ktoś chce być szczery i uczciwy, często zwraca wnętrza dłoni w stronę rozmówcy. Jest to gest bardzo intuicyjny, gdyż mówi „Ja tego nie zrobiłem, jestem czysty”. Chowanie rąk za plecami, trzymanie rąk w kieszeni czy ich krzyżowanie może oznaczać kłamstwo. Także krzyżowanie rąk, o którym już było wspomniane, oznacza postawę zamkniętą i jest to zły nawyk, gdyż niezależnie od powodu ich skrzyżowania, nasz rozmówca będzie nieświadomie uważał, że jesteśmy zamknięci na to o czym z nami rozmawia. Stajemy się mniej wiarygodni. A więc może działać to w dwie strony, nasza pozycja zamknięta oznacza dla pacjenta, że nie chcemy go słuchać, a pozycja zamknięta naszego rozmówcy może oznaczać, że wcale nie przyszedł tutaj po nasze cenne wskazówki, tylko np. dlatego, że ktoś go do nas wysłał.

Osoby uległe, nieśmiałe i bojaźliwe zwykle trzymają łokcie przy sobie. Jeśli chcesz być postrzegany jako pewną siebie osobę trzymaj łokcie oddalone od tułowia, albo na podłokietnikach. Pamiętaj, że postawa wyprostowana, zarówno w pozycji stojącej, siedzącej, jak i w ruchu dodaje pewności siebie, dzięki temu czujemy się także pewniej.

Jeśli zrobisz na pacjencie dobre wrażenie na pierwszej wizycie, to na pewno zostanie z tobą na dłużej. Pamiętaj o tym, że 90% opinii o rozmówcy jest formułowane w ciągu pierwszych 4 minut spotkania, a w 60-80% składa się na tę opinię przekaz niewerbalny. Dotyczy to obu stron, gdyż zarówno ty przez te 4 minuty wyrobisz sobie opinię o swoim pacjencie, ale on wyrobi sobie także opinię o tobie.

Źródło: A. i B. Pease: „Mowa ciała”, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2014.