Skip to main content
Polityka prywatności
Wykorzystujemy pliki cookies do prawidłowego działania strony, aby oferować funkcje społecznościowe, analizować ruch na stronie i prowadzić działania marketingowe. Więcej informacji znajdziesz w polityce prywatności. Czy zgadzasz się na wykorzystywanie plików cookies?

Mowa ciała to jedno z najpotężniejszych narzędzi w pracy dietetyka. Gesty, postawa czy mimika mogą budować zaufanie lub je zniszczyć. Jak świadomie wykorzystywać te sygnały, by lepiej rozumieć potrzeby pacjenta i wzmacniać profesjonalizm w gabinecie? W tym artykule przeczytasz, jak mowa ciała może wspierać skuteczną komunikację i poprawiać relację z pacjentem.

Mowa ciała jest niczym język, który nie używa słów, ale potrafi powiedzieć wiele. Uważna obserwacja pacjenta podczas wizyty pozwala dostrzec to, czego nie wyrażą jego deklaracje – emocje, intencje, a czasem nawet ukryte obawy. Kluczem do jej zrozumienia jest nie tylko słuchanie tego, co pacjent mówi, ale też zwracanie uwagi na sposób, w jaki to robi, oraz na otoczenie, które wpływa na jego zachowanie. Każdy gest i ruch może być podpowiedzią, o ile umiesz je dostrzec i właściwie zinterpretować.

Jak skutecznie odczytywać mowę ciała?

Patrz na całokształt gestów

Gesty, podobnie jak słowa, nabierają znaczenia dopiero w kontekście. Pojedynczy ruch może być mylący, dlatego warto obserwować grupy sygnałów. Na przykład skrzyżowane ręce mogą oznaczać dystans, ale w połączeniu z uśmiechem i luźną postawą mogą świadczyć po prostu o wygodzie.

Zwracaj uwagę na zgodność przekazu

Czasami mowa ciała mówi coś innego niż słowa. Jeśli pacjent zapewnia, że ściśle trzyma się diety, ale unika kontaktu wzrokowego lub wykonuje nerwowe ruchy, może to sygnalizować, że nie mówi całej prawdy. Takie niespójności warto zauważyć, by dopytać i zrozumieć więcej.

Pamiętaj o kontekście sytuacyjnym

Gesty nie istnieją w próżni – ich znaczenie zależy od otoczenia. Przykład? Zimą osoba z ciasno skrzyżowanymi rękami i spuszczoną głową raczej próbuje się ogrzać niż zamknąć na rozmówcę. Podobnie pacjent, który wydaje się zamknięty, może być po prostu zmęczony lub w złym nastroju. Zawsze warto brać pod uwagę całość sytuacji, by uniknąć błędnej interpretacji.

Odczytywanie mowy ciała to sztuka, która wymaga uważności i wyczucia. Łatwo tu o pomyłki, szczególnie gdy nie uwzględnisz indywidualnych uwarunkowań pacjenta, takich jak ograniczenia fizyczne czy niepełnosprawność. W takich przypadkach interpretacja gestów wymaga jeszcze większej ostrożności i zrozumienia. Nie musisz być ekspertem – wystarczy baczna obserwacja i zaufanie do własnej intuicji, która często podpowiada więcej, niż się spodziewasz.

Niewerbalne sygnały – jak mowa ciała wpływa na Twoją relację z pacjentem

Kobiety mają wyjątkowy talent do odczytywania mowy ciała. Ich wrodzona zdolność wychwytywania subtelnych sygnałów i dostrzegania detali sprawia, że często „czytają” ludzi lepiej niż same słowa. W relacji z pacjentem niewerbalne sygnały, takie jak gesty, postawa czy wyraz twarzy, mogą dostarczyć cennych informacji o jego stanie emocjonalnym, gotowości do współpracy, a także o tym, jak odbiera nasze wskazówki. Zrozumienie tych subtelnych sygnałów pomoże nie tylko budować zaufanie, ale także skuteczniej komunikować się i dostosowywać podejście do jego potrzeb.

Uśmiech to nie tylko gest – to most, który niweluje napięcia i ułatwia współpracę.

Uśmiech nie zawsze przychodzi z łatwością, ale to potężne narzędzie budowania relacji. Witasz swoich pacjentów z uśmiechem, czy raczej z powagą? Jeśli uśmiechanie się nie jest twoją mocną stroną, nie martw się. Regularna praktyka może sprawić, że stanie się to twoim naturalnym nawykiem.

Uścisk dłoni – więcej niż gest

To moment, w którym już wiele można powiedzieć o relacji. Uścisk powinien być pewny, ale nie zbyt mocny – dostosuj się do siły drugiej osoby, by pokazać równowagę i szacunek. Ważne jest ustawienie dłoni – pionowe oznacza partnerskie podejście, podczas gdy przechylenie może sugerować dominację lub uległość. Uwaga, jeden uścisk dłoni to tylko początek – nie wyciągaj pochopnych wniosków, daj sobie czas na lepsze poznanie rozmówcy.

Ubiór jako niewerbalny komunikat

Schludny ubiór, skromny makijaż i dbałość o detale to niewerbalny sposób komunikacji, który buduje zaufanie. Biel w odzieży kojarzy się z profesjonalizmem i medyczną precyzją. Delikatny makijaż u dietetyka może wzmacniać wiarygodność i poczucie kompetencji. U mężczyzn wystarczy schludność i dbałość o szczegóły – prostota to klucz.

Okulary – więcej niż styl

To nie tylko praktyczne narzędzie, ale też element, który nadaje wizerunkowi charakteru. Solidne oprawki wzmacniają autorytet, podczas gdy delikatne mogą sygnalizować otwartość i ciepło. Nawet sposób, w jaki obchodzisz się z okularami, mówi więcej, niż Ci się wydaje. Zerkanie znad oprawek? Lepiej tego unikać – wywołuje dystans i sugeruje ocenianie. Wkładanie zauszników do ust lub zdejmowanie ich co chwilę? To subtelne oznaki niepewności lub wahania.

Niewerbalne sygnały związane z bezpieczeństwem

Czy wiesz, że chwytanie przedmiotów ustami lub dotykanie wargami to sposób na chwilowy powrót do poczucia bezpieczeństwa, które mieliśmy jako niemowlęta, ssąc pierś matki? To nieświadome zachowanie, które daje poczucie komfortu w stresujących momentach.

Kierunek i postawa ciała – co mówi o Twoich intencjach

Kierunek, w którym zwracasz ciało i stopy, wiele mówi o Twoich zamiarach. Jeśli ustawiasz się naprzeciwko rozmówcy, sygnalizujesz chęć zwrócenia uwagi i zaznaczenia swojej obecności. Neutralną postawą jest ustawienie ciała pod kątem 45 stopni – to tzw. pozycja otwarta, umożliwiająca włączenie trzeciej osoby do rozmowy. W przeciwieństwie do tego, postawa „twarzą w twarz” – bez żadnego kąta – tworzy pozycję zamkniętą, sygnalizującą opór i dominację, która może blokować dalszą interakcję.

Postawa ciała również ma ogromne znaczenie. Osoby nieśmiałe często trzymają łokcie przy ciele, co może świadczyć o ich niepewności. Pewności siebie dodadzą Ci łokcie trzymane na szerokość ciała, na przykład na podłokietnikach. Wyprostowana sylwetka, zarówno podczas siedzenia, jak i stania, wpływa na to, jak czujesz się ze sobą – dodaje pewności siebie i pokazuje gotowość do działania.

Znaczenie gestów rąk

W gabinecie najczęściej komunikujesz się za pomocą gestów rąk. Kiedy jesteś szczery i otwarty, naturalnie zwracasz wnętrza dłoni ku rozmówcy, co ma mocny ładunek niewerbalny – mówi „Jestem czysty, niczego nie ukrywam”. Z kolei chowanie rąk za plecy, trzymanie ich w kieszeniach czy krzyżowanie wskazuje na postawę zamkniętą. Może także sugerować kłamstwo lub brak zaangażowania w rozmowę. Twoje gesty wpływają na to, jak postrzegają Cię inni. Skrzyżowane ręce mogą wywołać wrażenie, że nie chcesz słuchać, a w przypadku pacjenta – że nie jest otwarty na Twoje porady.

Pierwsze wrażenie – kluczowe w relacji z pacjentem

Już w pierwszych chwilach spotkania kształtuje się podstawowa opinia o rozmówcy. Co więcej, 90% opinii o rozmówcy formułowane jest w ciągu pierwszych 4 minut spotkania, a aż 60-80% tej opinii tworzy niewerbalny przekaz. To dotyczy obu stron – zarówno dietetyk, jak i pacjent wyciągną wnioski już na samym początku. Pacjent ocenia Twoją profesjonalność, zaangażowanie i empatię, a to może mieć duży wpływ na dalszy przebieg terapii. W ciągu kilku pierwszych minut spotkania, pacjent zwraca uwagę na Twój wygląd, sposób mówienia, postawę ciała oraz mimikę. Każdy z tych elementów buduje wrażenie, które może decydować o tym, czy pacjent poczuje się komfortowo, bezpiecznie i chętnie będzie współpracować. Dlatego zadbaj o otwartą, ciepłą postawę, uprzedzenia wobec pacjenta, ale także o profesjonalizm, który zapewni mu poczucie, że jest w dobrych rękach. To właśnie te pierwsze chwile często decydują o sukcesie dalszej współpracy i zaufaniu, które pacjent Ci powierza.

Podsumowanie

Każdy gest, spojrzenie czy detal Twojej prezencji niesie za sobą ważny przekaz. Dbaj o drobne elementy, bo to one składają się na pełny obraz Twojej komunikacji z pacjentem. Mowa ciała to nie tylko pojedyncze gesty, ale cała sieć subtelnych sygnałów, które tworzą spójny obraz emocji, intencji i przekonań. Nawet najmniejsze zmiany w postawie, mimice czy kierunku patrzenia mogą zdradzić coś, czego nie wypowiadamy słowami. Zwracając uwagę na detale, lepiej zrozumiesz, co naprawdę czuje i myśli pacjent. W efekcie pozwala na bardziej empatyczne i trafne reagowanie na jego potrzeby. Często to właśnie niepozorne elementy budują fundamenty udanej komunikacji i wpływają na jakość relacji z pacjentem.

Źródło: A. i B. Pease: „Mowa ciała”, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2014.

mm

Autor: Wioleta Stefaniak

mgr Wioleta Stefaniak – dietetyk w zespole Aliant, absolwentka dietetyki w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz filologii niemieckiej we Wszechnicy Polskiej Szkole Wyższej. Aktywna uczestniczka wielu projektów, konferencji i szkoleń z zakresu dietetyki oraz żywienia. Jej praca magisterska została wyróżniona w konkursie na najlepszą pracę licencjacką i magisterską. Cały czas poszerza swoje horyzonty. Członek Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. W wolnych chwilach pije dobrą kawę, czyta książki, gotuje i spaceruje.