Układ limfatyczny, zwany też układem chłonnym jest dla organizmu tym, czym kanalizacja dla miasta. Odfiltrowuje zbyteczne produkty przemiany materii, oczyszcza, odnawia wnętrze ciała. I nie ma mowy o zdrowiu i silnej odporności bez zdrowej limfy. Limfocyty za pośrednictwem limfy krążą i patrolują wszystkie zakątki ciała, mając oko na infekcje, komórki nowotworowe czy inne nieprawidłowości. Gdy w ustroju pojawia się większa ilość drobnoustrojów, węzły chłonne ulegają powiększeniu (przykład angina).
Źródło: zdjęcie, Autor Pixabay License
Cały organizm człowieka dorosłego skąpany jest w płynie zwanym limfą lub chłonką.
Jest to przejrzysty płyn , którego mamy w przybliżeniu 15 litrów (w porównaniu z około 5 litrami krwi) i który przenika prawie każdy zakamarek ciała. Układ limfatyczny chroni organizm przed stanami zapalnymi i infekcjami, bierze udział w oczyszczaniu organizmu z toksyn. Prawidłowo funkcjonujący układ chłonny pomaga także przeciwdziałać nadwadze i tworzeniu się cellulitu. Zastój chłonki prowadzi do akumulacji wody, białek, komórek układu odpornościowego i produktów rozpadu komórek, a także mikrorganizmów. Gdy jest przeciążony, ma to negatywne skutki uboczne dla naszej odporności. Może też dojść do obrzęku limfatycznego. Kiedy przepływ limfy jest utrudniony przypomina stojącą wodę w stawie.
Obserwuje się również korelację pomiędzy otyłością, a przewlekłym obrzękiem limfatycznym tkanek. Tkanka tłuszczowa może mechanicznie blokować naczynia układu chłonnego, chłonka jest również przepełniona lipidami, przez co pogarsza się jej przepływ. Dodatkowymi czynnikami wpływającymi negatywnie na przepływ limfy są stres, nadmiar alkoholu, palnie papierosów, używanie środków antykoncepcyjnych.
Limfa, czyli dlaczego utrzymanie dobrej kondycji fizycznej jest tak ważne w czasie epidemii?
Wiemy już, iż odpływ limfy i co się z tym wiąże lepsza odporność jest sprawniejszy u osób prowadzących aktywny tryb życia. Wiadomo, kto stoi w miejscu, ten się cofa!
W dobie covidowej pandemii.
Osoba ze sprawnie działającym systemem odpornościowym jeśli zostanie zakażona ma większe szanse na łagodne przejście choroby niż osoba z niższą odpornością. Należy go wzmacniać, stymulować i dbać o niego szczególnie w czasie kwarantanny, która obniża naszą sprawność fizyczną.
Limfa nie ma tego szczęścia co krew, której obieg jest stymulowany pompą serca. Ruch limfy jest stymulowany ruchem naszych mięśni. Jeśli chcemy pobudzić funkcję układu limfatycznego, wystarczy parę prostych i nieskomplikowanych ćwiczeń skoncentrowanych na tych partiach ciała, w których znajduje się najwięcej węzłów chłonnych i są to szyja, pachy, pachwiny, zgięcia łokci, kolan, obszar brzucha. Ćwiczenia stymulują te partie i pobudzają przepływ limfy.
Aby pobudzić krążenie limfy skuteczne są:
- marsze i spacery (przykładowo ruchy nóg pobudzają węzły chłonne znajdujące się pod kolanami, a ruch rąk pobudza przepływ limfy pod pachami
- delikatne podskoki
- sauna
- naprzemienne ciepłe i zimne prysznice
- suchy masaż szczotką (poprawia dopływ krwi do skóry)
- unoszenie i opuszczanie bioder w pozycji leżącej
- wałki do masażu (poprawiają krążenie płynu limfatycznego)
Warto jednak pamiętać o tym, że praca mięśni nie może być zbyt intensywna, ponieważ w chwili, gdy mięśnie przechodzą na metabolizm beztlenowy, powstała kwasica przyczynia się do zwiększenia ukrwienia mięśni, tak wiec zbyt długie i wyczerpujące ćwiczenia, mogłyby tylko pogorszyć, a dodatkowo ilość zalegającej chłonki wzrosłaby.
Woda! Układ limfatyczny w dużej mierze składa się właśnie z wody, a więc aby działał na jak najlepszym poziomie, potrzebuje odpowiednich ilości wody. Ważne również jest to, że limfa staje się gęstsza i mniej ruchoma jeśli jesteśmy odwodnieni!
Niektóre zioła mogą wspierać oczyszczanie układu chłonnego. Wśród nich znane rośliny, w tym rumianek, czystek, melisa, korzeń mniszka, pietruszka oraz pokrzywa.
Odżywiaj się: warzywa szczególnie liściaste zielone jarzyny, czy buraki zawierają azotany, które w ciele zamieniają się w tlenek azotu. Tlenek azotu z kolei polepsza krążenie w układzie limfatycznym. Także żywność bogata w białko: strączki, orzechy, przetwory mleczne, indyk zapewniają argininę, aminokwas wykorzystywany przez komórki do wytwarzania tlenku azotu.
Bibliografia:
- Obrzęk limfatyczny – problem nie tylko ortopedyczny. Medycyna Biologiczna, 2015; https://www.heel.pl/media/downloads_pdf/heel_pl/lekarze/lymphomyosot/lymphomyosot_obrzk_limfatyczny__problem_nie_tylko_ortopedyczny.pdf
- Układ limfatyczny. IHT. http://bip.ihit.waw.pl/uklad-limfatyczny.html
- Radio Klinika. Obrzęki limfatyczne – objawy, powikłania, diagnostyka i możliwości leczenia. https://radioklinika.pl/obrzeki-limfatyczne-objawy-powiklania-diagnostyka-i-mozliwosci-leczenia/
- Dr Jenna Macciochi. Była sobie odporność. Znak, 2020.
Autor: Anna Piekarczyk
Właścicielka Poradni Dietetycznej ‘Studio Życia’ oraz ‘Dietetyka Pediatryczna’. Stale poszerza swoją wiedzę poprzez szkolenia, kursy, kontakty z zagranicznymi serwisami medycznymi, fachową literaturę. Ukończyła studia na kierunku dietetyki klinicznej w Śląskiej Wyższej Szkole Medycznej w Katowicach. Członek Polskiego Stowarzyszenia Dietetyków oraz Polskiego Towarzystwa Alergologicznego. Prowadzi poradnictwo żywieniowe w różnych jednostkach chorobowych, w szczególności specjalizuje się w diecie ubogohistaminowej, przy wielu nietolerancjach pokarmowych, alergiach, chorobach tkanki łącznej (RZS, toczeń) oraz innych jednostkach chorobowych. Autorka licznych publikacji w tematyce dietoterapii.