Skip to main content
Polityka prywatności
Wykorzystujemy pliki cookies do prawidłowego działania strony, aby oferować funkcje społecznościowe, analizować ruch na stronie i prowadzić działania marketingowe. Więcej informacji znajdziesz w polityce prywatności. Czy zgadzasz się na wykorzystywanie plików cookies?

Dr Neal Barnard, prof. Jennie Brand-Miller, dr Alan Barclay i Matthew Lore odpowiadają na najczęściej zadawane pytania dotyczące diet wegańskich.

Niezależnie od tego, czy chodzi o poprawę zdrowia, dbałość o środowisko czy dobrostan zwierząt, wybór wegańskiego życia jest obecnie jednym z największych trendów dietetycznych. Świat roślinny/wegański eksplodował w ciągu ostatniej dekady, z setkami książek, z których wiele to bestsellery, mówi Matthew Lore, którego firma The Experiment Publishing opublikowała ponad 30 książek roślinnych/wegańskich, w tym bestseller, który znalazł się na 1. miejscu New York Tmes – Forks Over Knives: The Plant-Based Way to Health.

SKĄD POCHODZI WEGANIZM?

Termin vegan został ukuty przez Donalda Watsona i jego żonę Dot w 1944 roku, kiedy uruchomili czasopismo Vegan News, które wysłali do 25 abonentów w listopadzie. Watson odszedł od jedzenia mięsa w wieku 14 lat, po tym, jak zobaczył przerażoną świnię zabitą na farmie wuja, później zrezygnował z nabiału. Jako dorosły odkrył, że wielu innych podziela jego zainteresowanie dietą wyłącznie roślinną, stworzył czasopismo. W pierwszym numerze pisze: „Wszyscy powinniśmy uważnie zastanowić się, jak nazwać naszą Grupę, nasz magazyn i nas samych. „Non-dairy” stało się powszechnie rozumianym kolokwializmem, ale „non-lacto” jest zbyt negatywne. Co więcej, nie oznacza to, że jesteśmy przeciwni stosowaniu jaj jako pożywienia. Potrzebujemy nazwy, która sugeruje, co jemy, a jeśli to możliwe, że przekazuje ideę, że nawet przy rezygnacji z żywności zwierzęcej, natura wciąż oferuje nam oszałamiający asortyment, z którego możemy wybierać. „Wegetariańskie” i „frutariańskie” są już powiązane ze społeczeństwami, które pozwalają na owoce, wołowinę i ptaki, dlatego wydaje się, że musimy stworzyć nowe i właściwe słowo. Ponieważ ten pierwszy numer naszego czasopisma musiał zostać nazwany, użyłem tytułu The Vegan News. Gdybyśmy to przyjęli, nasza dieta wkrótce stanie się znana jako dieta VEGAN i powinniśmy aspirować do rangi Vegans.” Donald Watson dożył 95 lat.

CZYM RÓŻNI SIĘ DIETA WEGAŃSKA OD DIETY BAZUJĄCEJ NA ROŚLINACH?

„Jak doniosło Washington Post w lutym 2019 r.”, mówi Matthew Lore, przemianowanie pojęcia wegańskie na bazujące na roślinach dokonało się już dawno. T. Collin Campbell wprowadził termin roślinny w swojej książce The China Study z 2005 roku. Campbell i kardiolog z Cleveland Clinic, dr Caldwell Esselstyn, Jr. są głównymi intelektualnymi ojcami chrzestnymi filmu dokumentalnego pt. „Forks Over Knives”, który promuje jedzenie, w całości oparte na roślinach, którego od dawna bronią. Zarówno wegańskie, jak i roślinne odnoszą się do tego samego sposobu odżywiania – ale wegańskie implikuje teraz więcej tożsamości z rzeczami wolnymi od zwierząt (w tym oczywiście jedzenie bez produktów pochodzenia zwierzęcego); mając na uwadze, że bazowanie na roślinach można wdrożyć praktycznie wszędzie, gdzie nie użyje się mięsa.

CZY DIETA WEGAŃSKA/ROŚLINNA NIESIE KORZYŚCI DLA ZDROWIA?

Tak, mówi dr Neal Barnard, autor programu Dr Neal Barnard’s Program for Reversing Diabetes. Diety wegańskie nie mają cholesterolu i większości tłuszczów nasyconych występujących w produktach zwierzęcych, są bogatsze w błonnik i niektóre witaminy. Badania wykazały, że dieta wegańska o niskiej zawartości tłuszczu ma ogromne korzyści zdrowotne. „Badania nad dietą DASH były jednymi z pierwszych, które umieściły ją na mapie diet oprtych na roślinach”, mówi Barnard. „Nie chodziło o dietę wegetariańską lub wegańską, ale badacze DASH otwarcie przyznali, że badanie było w dużej mierze inspirowane obserwacją, że diety wegetariańskie są związane z niższym ciśnieniem krwi. Zmodyfikowali dietę, częściowo mając nadzieję na szerszą akceptację, ale ich praca doprowadziła do większego zainteresowania schematami opartymi na roślinach i tym, co mogli osiągnąć.

Badania serca Deana Ornisha (Lancet 1990, JAMA 1998) były prawdopodobnie kolejnym dużym postępem. Reżim był prawie wegański, z wyjątkiem niewielkiej ilości beztłuszczowego mleka i białek jaj. Pokazało to, że zmiany w diecie mogą zrobić dużo dobrego – odwrócić chorobę. David Jenkins pokazał, że nie chodzi tylko o to, czego się unika. Podkreślając żywność o niskim GI (indeks glikemiczny), a później wprowadzając produkty spożywcze o właściwościach obniżających poziom lipidów, można na prawdę poprawić odżywienie.

Badania epidemiologiczne wykazały, że osoby stosujące dietę wegańską są szczuplejsze, mają niższy poziom cholesterolu i znacznie niższe ryzyko cukrzycy typu 2 w porównaniu z jedzącymi mięso, pesco-wegetarianami i laktoowowegetarianami.

Nasze randomizowane badania nad cukrzycą, a zwłaszcza nasz artykuł Diabetes Care z 2006 r. (z kontynuacją w AJCN 2009), ustanowiło dietę wegańską jak doskonałą w celu leczenia cukrzycy typu 2. Twierdziłbym, że jest to reżim wyboru”.

CO WYKLUCZA? CO WŁĄCZA?

Przejście na dietę wegańską/roślinną oznacza odcięcie wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego- mięsa, drobiu, owoców morza, produktów mlecznych, jaj, a nawet miodu. Włącza się dobre węglowodany, z których wiele ma niskie GI – owoce, warzywa, rośliny strączkowe (fasola, ciecierzyca i soczewica), orzechy i nasiona oraz ziarna. Te pokarmy roślinne zasilają nasz mózg, mięśnie i dostarczają nam energii, witamin i minerałów. Są również bogate w błonnik.

Jednak osoby stosujące dietę wegańską potrzebują dobrych źródeł witaminy b12, takich jak wzbogacane produkty spożywcze lub suplementy, ponieważ witamina ta może być trudna do uzyskania, jeśli mięso, mleko i jaja są wyłączone z menu.

CO Z WAPNIEM?

Warzywa liściaste, takie jak jarmuż, brokuły i bok choi są bogate we wchłanialny wapń. Wzbogacane mleko roślinne i zboża są również dobrym źródłem wapnia. Sprawdź panel informacji żywieniowych. Do innych pokarmów roślinnych dostarczających wapń należą: tofu, migdały, orzechy brazylijskie i pekan, figi, pomarańcze, owoce kiwi, niełuskane tahini i ciecierzyca.

CO Z WIT. B12?

Znajdująca się prawie wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego witamina b12 w dietach wegańskich pochodzi ze wzbogaconej żywności lub suplementów. Niektóre napoje roślinne, takie jak: sojowe, migdałowe są wzbogacane b12. Sprawdź panel informacji żywieniowych i wybierz produkty zawierające 0,4 (mcg)/100ml b12. Niektóre alternatywne produkty mięsne wzbogacane są w b12, podobnie jak niektóre marki drożdży odżywczych. O żywności wzbogaconej w b12 można przeczytać w Product Review, a o samej witaminie b12 w Perspectives.

CO Z JODEM?

Jod jest składnikiem niedoborowym w diecie wielu ludzi, nie tylko tych na diecie wegańskiej. Spożywanie warzyw morskich to jedna ze strategii zapewniających uzyskanie potrzebnego jodu, a sól jodowana sprawia, że jest ona nieszkodliwa dla tych którzy ją stosują.

CO Z ŻELAZEM?

Żelazo znajdziemy w zielonych warzywach liściastych (szpinak, boćwina, brokuły); rośliny strączkowe (fasola, ciecierzyca, soczewica); orzechy i nasiona; ziarna (pszenica pełnoziarnista, ryż brązowy, komosa ryżowa) i suszone owoce. Znajdziemy je także we wzbogacanych płatkach śniadaniowych. Sprawdź panel informacji żywieniowej.

CO Z KWASAMI TŁUSZCZOWYMI Z RODZINY OMEGA-3?

Gdy z menu wyłączone są owoce morza (zwłaszcza tłuste ryby), omega-3 (EPA i DHA) znajdziemy w produktach roślinnych, takich jak: nasiona chia, nasiona lnu, orzechy włoskie, nasiona soi i olej sojowy, kiełki pszenicy i zielone warzywa liściaste. Nasze ciało może przekształcać omega-3 pochodzenia roślinnego w dłuższą formę łańcuchową, taką jak kwasy omega-3 występujące w owocach morza (przyp. tłum.  niestety konwersja kwasów ALA do kwasów DHA i EPA jest bardzo niska i dieta wegańska wymaga ich suplementacji).

Więcej:

Autor: Prawa autorskie: ©️ GI News, University of Sydney, School of Life and Environmental Sciences and the Charles Perkins Centre

Źródło: https://glycemicindex.com/ginews/