Zaparcia. Powszechny i często bagatelizowany problem

Tym razem trochę o zaparciach, jako, że zauważam po mailach i konsultacjach, iż jest to jeden z najczęstszych problemów i dolegliwości zdrowotnych przewodu pokarmowego. Czy zaparcia należy bagatelizować? Dlaczego należy uważać na probiotyki? Triki żywieniowe w zaparciach i przepis na koktajl o silnych właściwościach przeczyszczających.

Zaparcie stolca należy do najczęstszych dolegliwości przewodu pokarmowego występujących u dzieci, młodzieży i dorosłych. Zaparcia również należą do najczęstszych objawów zgłaszanych przez pacjentów z Zespołem Jelita Nadwrażliwego, cukrzycą, niedoczynnością tarczycy, z chorobami ośrodkowego układu nerwowego, objętych opieką onkologiczną, paliatywną.

Przyczyny mogą być różne:

• przebyta infekcja pokarmowa
• zaburzenia składu jelitowej flory bakteryjnej
• przyczyny psycho-społeczne (występowanie stanów lękowych, depresji)
• przyczyny żywieniowe (dieta uboga w błonnik, niedostateczna podaż płynów, bogata w białko i tłuszcze zwierzęce, które zwalniają pracę jelit), brak ruchu
• słaba siła mięśni brzucha i miednicy (szczególnie u osób starszych)
• antybiotykoterapia, nadużywanie leków przeczyszczających i hormonalnych, przeciwdepresyjnych, morfina
• przebyte zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej.

Zaparć nie wolno lekceważyć. Dlaczego?
Zaleganie zbitych resztek pokarmowych w jelicie może prowadzić do uszkodzenia śluzówki i licznych stanów zapalnych w układzie pokarmowym, hemoroidów, powstawania uchyłków jelita, polipów, żylakami, niezamierzonej utarty masy ciała. U osób starszych mogą stać się przyczyną częstych zawrotów głowy, a nawet udarów. Dlatego wprowadzenie diety likwidującej zaparcia jest szczególnie konieczne.

Zalecenia ogólne, kilka żywieniowych trików w zaparciach:

• Zwiększ ilość wypijanej wody niegazowanej (minimum 1,5 litra dziennie). Zalecana jest woda mineralna bogata w magnez (np. Magnesia).
• Unikaj produktów nasilających zaparcia (banany, ugotowana marchewka, przetworzone jagody i borówki, potrawy z ryżu, mąki ziemniaczanej, białe pieczywo, suche pożywienie, czekolada, kakao)
• Cukier zamień na ksylitol. Bardzo dobrym pomysłem będzie dodatek ksylitolu do napojów, czy deserów, który ma naturalne właściwości przeczyszczające, ale na początku zaczynaj od 1 łyżeczki dziennie i zwiększaj maksymalnie do 2 łyżek dziennie.
• Stosuj tłuszcze pochodzenia roślinnego (np. jako dodatek do surówek, zup, koktajli)
• Dzień możesz zacząć od 2 łyżek miodu zalanych wcześniej (wieczorem) szklanką chłodnej, przegotowanej wody.
• Pij napary – najlepiej herbatę zieloną, z kopru włoskiego, rumianku, melisy, ciepły kompot z gruszek, ze śliwek kalifornijskich z dodatkiem ksylitolu.
• Pierwszym daniem obiadowym powinna być zupa wielowarzywna. Do zup warto dodawać śmietankę, jogurt, mleko kokosowe.
• Przed snem warto wypić szklankę ciepłego kompotu owocowego lub kleiku z siemienia lnianego.
• Zadbaj o ruch, który poprawi perystaltykę twoich jelit.

Działanie przeczyszczające mają także:

• Siemię lniane. Zalej 2 łyżeczki ziaren siemienia szklanką wrzątku. Wymieszaj, przykryj. Po około dwóch godzinach parzenia mikstura będzie gotowa do spożycia. Drugi sposób jest taki, aby nasiona zalać wodą i gotować. 10-15 minut gotowania powinno wystarczyć, aby woda zamieniła się w kleistą ciecz. Do takiego napoju można dodać miód, cytrynę lub odrobinę syropu owocowego.
• Sok pomidorowy z sokiem z kiszonej kapusty (wymieszany pół na pół).
• Nasiona babki płesznik ( 2 łyżeczki wsypać do szklanki i zalać ciepłą wodą, odstawić na 20 minut i wypić; taki napój pamiętaj, aby zawsze dodatkowo popijać szklanką wody.
• Sok z aloesu  (tutaj najlepiej skonsultować się ze swoim lekarzem, czy możesz przyjmować tego typu preparaty)

Na co uważać!

• Jeśli stosujesz probiotyki, a twoja dieta bogata jest w błonnik!
• Włókno pokarmowe w połączeniu z probiotykiem daje większy efekt gnicia, co skutkuje nasileniem wzdęć oraz bólami brzucha.
• Dieta antyzaparciowa z założenia jest dietą bogatą w błonnik. Ale tutaj należy uważać! Posiłki bogate w błonnik u chorego z wielodniowym zaparciem może skończyć się niedrożnością przewodu pokarmowego.
• Uważaj na apteczne środki przeczyszczające! Gdy stale się ich używa, organizm traci zdolność samodzielnego wypróżniania się, co dodatkowo pogłębia problem.

A oto obiecany przepis na przeczyszczający koktajl kawowo-malinowy, który pomaga wielu moim pacjentom.

Składniki:

• Szklanka kefiru
• ½ szklanki malin (mogą być mrożone)
• 1-2 łyżeczki ksylitolu
• 1/3 szklanki mocnego naparu z kawy naturalnej

Zmiksuj wszystkie składniki. Najlepiej jeśli napój ma temperaturę pokojową.

Literatura:

• Jelito wrażliwe. Leczenie dietą. Hanna Stolińska-Fiedorowicz, Zwierciadło, 2018
• Dieta w chorobie nowotworowej. Lek. Aleksandra Kapała, Grupa Wydawnicza Foksal, 2018
• Nie daj się rakowi. M. Brzegowy, M. Maciejewska-Cebulak, K. Turek., Wydawnictwo M, Kraków, 2018