W poprzednim artykule poruszyłam temat zjawiska zwanego stresem oksydacyjnym- czym jest, co go powoduje, jak go diagnozować i do czego wysoki poziom stresu oksydacyjnego może doprowadzić w organizmie człowieka. Jaki jest związek pomiędzy stresem oksydacyjnym, a stanem zapalnym i jak sobie z nim poradzić? Czy istnieje dieta o charakterze przeciwzapalnym? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w dzisiejszym artykule.
Czym jest stan zapalny?
Zamiennie jest nazywany: zapaleniem, reakcją zapalną czy procesem zapalnym. Jest to proces, który rozwija się w tkance pod wpływem czynnika zapalnego, którym może być bodziec zarówno chemiczny, biologiczny jak i fizyczny. Stan zapalny jest pewnego rodzaju sygnałem, który informuje o sytuacji zagrażającej zdrowiu i należałoby go usunąć, aby organizm powrócił do stanu fizjologicznego. Do stanu zapalnego i powstawania reakcji prozapalnej przyczynia się stres oksydacyjny, a właściwie reaktywne formy tlenu, które mogą uszkadzać komórki (na poziomie białek, lipidów czy DNA).
Przebieg stanu zapalnego może mieć charakter ostry lub przewlekły. W sytuacji, gdy mamy do czynienia ze stanem zapalnym o ostrym przebiegu, zazwyczaj mówimy o sytuacji gwałtownej i ograniczonej np. zaczerwienienie skóry po kontakcie z czynnikiem chemicznym. Po usunięciu czynnika drażniącego, stan ten znika zazwyczaj bez szkód dla organizmu.
W trudniejsza sytuacja występuję, gdy mamy do czynienia ze stanem zapalnym o charakterze przewlekłym. Jest on o tyle trudny do wyeliminowania, ze względu na to, że objawy mu towarzyszące są niespecyficzne i bardzo trudno powiązać je właśnie ze stanem zapalnym toczącym się w organizmie, np. taki jak depresja, biegunki, wzdęcia czy zespół przewlekłego zmęczenia.
Jaki jest związek stanu zapalnego z nietolerancją pokarmową?
Coraz częściej mówi się o specyficznych pokarmowo przeciwciałach IgG jako czynnikach indukujących proces zapalny w organizmie człowieka. Mówiąc o przeciwciałach IgG, mam na myśli termin nietolerancji pokarmowej (nadwrażliwości pokarmowej typu III), która związana jest z gromadzeniem się kompleksów immunologicznych powstających w wyniku reakcji antygenu pokarmowego (konkretnie białek zawartych w produktach) ze przeciwciałem IgG specyficznym dla danego pokarmu.admiar wyżej wspomnianych kompleksów może odkładać się w tkankach całego organizmu powodując pobudzenie układu odpornościowego i indukcję stanu zapalnego w organizmie. Wielu osobom niełatwo jest uświadomić sobie, że to co spożywają na co dzień może być przyczyną ich wielu dolegliwości np. takich jak depresja, migreny, przewlekłe zmęczenie, biegunki, wzdęcia czy zaparcia.
Jaki zatem powinien być schemat postępowania mającego na celu zwalczenie stanu zapalnego indukowanego przez nietolerancję pokarmową?
Warto dodać, że wspominana wyżej nietolerancja pokarmowa sama w sobie może być przyczyną stanu zapalnego, ale również stan zapalny może powodować nasilenie objawów związanych z nietolerancją.
Pierwszym krokiem podjętym przez naszego pacjenta powinna być diagnostyka specyficznych pokarmowo przeciwciał IgG, która wykonywana jest z niewielkich ilości krwi włośniczkowej. Badanie to informuje nas jaki jest poziom przeciwciał IgG wytwarzanych dla białek znajdujących się w pokarmach – więcej informacji znajdziecie pod linkiem: https://cambridge-diagnostics.pl/strefa-pacjenta/nietolerancja-pokarmowa-pod-lupa/
Kolejnym etapem powinno być wprowadzenie diety eliminacyjnej dostosowanej do stanu zdrowia naszego pacjenta (to jakimi bezpiecznymi produktami zastąpimy te nietolerowane ma również duże znaczenie w kontekście obniżenia stanu zapalanego) w oparciu o otrzymane wyniki badań polegającej na czasowym bądź trwałym wykluczeniu z diety nietolerowanych produktów wywołujących przewlekły stan zapalny – więcej na temat diety eliminacyjnej o charakterze przeciwzapalnym przedstawię w kolejnym artykule.
Gołąb J., Jakubisiak M., Stokłosa T., Lasek W Immunologia PWN 2012
Nuszkiewicz J i wsp., Stres oksydacyjny i stan zapalny a rozwój otyłości: protekcyjne działanie melatoniny, Probl Hig Epidemiol 2017, 98(3): 226-232
Karakuła-Juchnowicz H et al.: The role of IgG hypersensitivity on the patogenesis of depressive disorders. Nutr Neurosci. 2014
Strona internetowa: https://pl.wikipedia.org/wiki/Zapalenie, 18.12.2017
Autor: Joanna Łukasiak-Chełstowska
mgr Joanna Łukasiak-Chełstowska – absolwentka studiów licencjackich i magisterskich Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, dietetyk w zespole Poradni Nietolerancji Pokarmowej Cambridge Diagnostics, w której prowadzi konsultacje dotyczące interpretacji wyników badań w kierunku pokarmowo-specyficznych IgG oraz prowadzenia diety eliminacyjnej. W firmie zajmuje również stanowisko Product Menagera kalkulatora dietetycznego Aliant, prowadzi internetowe szkolenia dla specjalistów dotyczące obsługi tego programu. W 2014 roku uzyskała uprawienia trenera personalnego, jej praca magisterska poruszała wątek żywienia i suplementacji wśród trenerów personalnych właśnie z uwagi na wykonywany zawód oraz zamiłowanie do treningu siłowego oraz crossfit.